خیرالحافظین (اسم الله)
«خیرُ الحافظین» از اسما و صفات خداوند و به معناى «بهترین نگهدارندگان و نگهبانان» است. این مضمون یک بار در قرآن کریم در آیه ۶۴ سوره یوسف به صورت «خیرٌ حافظاً» آمده است: «قَالَ هَلْ آمَنُکمْ عَلَیهِ إِلاَّ کمَا أَمِنتُکمْ عَلَى أَخِیهِ مِن قَبْلُ فَاللّهُ خَیرٌ حَافِظًا وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»؛ گفت: آیا او را به شما بسپارم، همچنان که برادرش را پیش از این به شما سپردم؟ خدا بهترین نگهدار است و اوست مهربان ترین مهربانان.
چون برادران حضرت یوسف خود را حافظ خواندند و گفتند: «لحافِظُون» پدرش حضرت یعقوب نکته بالاترى را فرمود و آن این که بهترین نگهبان خدا است.
«حافظ» در لغت یک معنى بیش ندارد، و آن مراقب و نگهدارى است و قرآن آن را به همین معنا در موارد مختلفى به کار برده است.
۱. رعایت حدود قوانین الهى، چنان که مى فرماید:
«...وَ النّاهُونَ عَنِ المُنْکرِوَ الحافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ...». (توبه/۱۱۲) «بازدارندگان از زشتى ها و حافظان حدود الهى».
۲. ضبط و نوشتن چیزى، چنان که مى فرماید:
«وَ إِنَّ عَلَیکمْ لَحافِظینَ * کراماً کاتِبینَ».(انفطار/۱۰ـ۱۱) «براى شما نگهبانانى گمارده شده اند که نویسندگان بزرگوارى هستند».
۳. دفع شرّ و بلا، چنان که در گفتار برادران یوسف و حضرت یعقوب به همین معنا است؛ البته مقصود این نیست که حفظ داراى معانى سه گانه است، بلکه حفظ یک معنا بیش ندارد و اختلافها ناشى از متعلق است، هرگاه آن را به حدود و قوانین الهى نسبت دهیم، مقصود رعایت آن، و اگر به اعمال مکلفین نسبت دهیم، مقصود ضبط آنها است.
پانویس
- ↑ فرهنگ قرآن، ج ۱۳، ص ۳۰۲.
- ↑ منشور جاوید، ج ۲، ص ۲۳۵، آیت الله جعفر سبحانی.